کوکوتی تی

فرهنگ وادب تالش

کوکوتی تی

فرهنگ وادب تالش

شعر اشتنی زلیخا صبا ماسالی تالش

اگ َ تِ راس نی بوای سرر چکِ نی دِ وری 
.. نخام از اشکمه سیره لوعه نی گوش آکرم 
.. اَز کا بوشوم کنته بوشوم کی را بوام 
دمرده سینه اوی در یمونه توله آوی کوای وری 
. دسی نی دراز آکرم تا بیگرم تِ کو اَزنی خوری 
دِنیا کو هده ریا ویندمونه سرم گیجه لا لا هرهِ
نبو فهمن کی خیشه کی بیگونه ایشتنیه یا کِشتنی
زلیخا صبا 
بر گردان
اگر راست هم بگویی سرت را از دوطرف میشکنند
نمی خواهم من حرفهای شکم سیری را گوش کنم 
من کجا بروم واز کدام طرف بروم و برای کی بگویم 
شنای دست وپا میزنیم در آب گل آلود از یک طرف 
دستم را دراز میکنم تا از تو خبری بگیرم 
در دنیا ایقدر ریادیدیم که سرم گیج می خوره
نمیشه فهمید که خویش است کی بیگانه کی اشناست کی کشنده

کولی کولی چارشنبه و(کیلی کیلی چارشمبه) (چهار شنبه سوری زلیخا صبا ماسالی

کولی کولی چارشنبه و(کیلی کیلی چارشمبه) (چهار شنبه سوری)
نکبت بوشو داولت درا ... زردی بوش سرخی نی با
هف کوهه آتش ژنین مغریبه سر
هف دفه تیلین چِ سری امور اَور 
کولی کولی چارشنبه در گذشته یکی از ایینهای زیبا وخوش آمد گویی تکمیلی امدن بهار ونوروز در نزد مردم ایران گیلان ومردم تالش بود واین رسم زیبا نه از روی اجبار بلکه یک فرهنک جاافتاده وخوش ایندوشادی بخش بود که برگزار کنندگان ازا ینکه زمستان را با همه سرما وسختیهای زمستانی سپری کرده و بهاری زیبا وپربار داشته باشند در حقیقت یک نوع نیایش وسپاس به درگاه خالق یکتا بود 
کولی کولی چارشنبه در تالش بزرگ هم به شیوه خاص خود برگزار میشد.مردم تالش رسم بر این داشتند که قبل از آمدن آخرین چارشنبه حتما خانه تکانی را تمام کرده 
وهیچ خاکی وغباری در خانه واطرا ف نمی باید وجود داشته باشد واین یک نوع باور خوب وانرژی مثبت بود که برای کسی ضرر که نداشت بلکه یک عادت پسندیده در اجتماع نهادینه میشد که باید در حفظ نظافت محیط وخانوده بکوشند ولازم بدانند..
در غروب سه شنبه آخرسال افراد خانواده ومحله و اقوام در حیاط منزلشان روبه قبله هفت دسته یا کوهه کا ه وکولش به فاصله یک متری از هم میگذاشتند واین کار بر عهده بچه های خانواده بود وبچه هاهم این کار را از بعد ظهر با شور وشوق انجام داده ومنتظر غروب می ماندند ودر این فاصله بچه های محل هم جمع میشدند و فامیل هم برای شرکت در این مراسم به خانه هم می رفتندولی معمول این بود که اکثرا هر کس در حیاط خودش این مراسم را انجام میداد واگر آتش یکی خاموش میشد می رفتند در حیاط همسایه واین مراسم تا موقع شام از طرف بچه ها ادامه داشت.
ووقتی که از روی اتش می پریدند با صدای بلند می گفتند نکبت بوشو داولت درا
یعنی بدیها وزشتیها وبد بیاری ها برود وبجایش خوبیها و زیبایی ها و رونق و برکت بیاید و باز می گفتند چمع زردی اشتع واشتع سرخی چمع ودر این میان برادر بزرگ در حالیکه کلاه تالشی یک وری روی سرش می گذاشت با تفنگ یک گوله به طرف هوا به نشانه امدن بهار شلیک می کرد ..

در این غروب یکی از افرادخانواده مثلن دختر یا عروس خانواده در چند دیگ وقابلمه اب رودخانه را به نیت جمع میکرد که در صبح فردا تمام افراد خانواد بعداز شستن خود باید با ان ااب از سر تا پای خود می ریختند تا کسالت وخستگی سال گذشته از تنشان بیرون برود .

وهمچنینین در این شب مادر خانواده از غذاهای که نشانه سبزی وبهاری بود درست میکرد مثل ترشه تره سبزی کوکو فسجان ماهی و دختر بزرگ خانه از هرکدام از این غذا ها مقداری را در چند پیشدستی گذاشته ودر یک سینی ویا مجمه می گذاشت بر روی تاقچه یا صندوق برنج برای چارشنبه خاتون می گذاشت تا نیمه شب بیاید و خیر وبرکت به خانه انها بیاورد ونیت می کردند ومی گفتند چار شمبه ختون بری تع .. دس تیی نی مِری تع .. سغه جانی بوهر تع .. برکتی ویکر تع..نکبتی تع دور آکر..باهاری نزیک آکر.وبه این ترتیب یک رسم وآیین زیبا بدون هیچ نا هنجاری نا خوش ایندی بر گزار میشد 


شعر اولسبلنگا زلیخا صبا ماسالی تالش

بامدادی خوش صفا و خوش هوا
در میان آن درختان بلند پر بها
بلبلان خوانند با شور و نوا
میرسد آواز هد هد گاه گاه
رود خروشان است در رامینه راه
شرشر ابشارروان در دره ها
وه چه زیبا هست این ییلاق ما
هم قرینش میبینی تصویر ماه
دور دور جنگل انبوه است
روبرویش رشته های کوه هست
چون گلستانی پراز نقش ونگار
مملواز گلهای وحشی سبزه زار 
ازغروبش که در آغاز ماه 
نتوانی دل کنی با یک نگاه
شبهایش بس تما شایی بود 
گرکه بیرون بنشینی در نور ماه
شعر از زلیخا صبا

کران َاَسب زلیخا صبا ماسالی تالش

کران اسب اشت یالی بنازم
اشت یالی سری گول دسته سازم
تنی زودی منی مقصد براسن 
اشت چار نالی از طلا بسازم
این اسب کران زیبا امروز در ییلاق