شبهای محرم زلیخا صبا ماسال تالش

باز این چه شورش است که در خلق عالم است 
قسمت اول مراسم محرم از اول تا تاسوعا وعاشورا
مراسم محرم در گذشته های دوردر ما سال وتالش... در سالیان دور مراسم سوگواری از اول تا دهم حتی تا چهلم مثل همه آیینهادر سر زمین تالش زبانان وماسال بخوبی برگزار میشد.
در ماسال اهالی هر محل در محل خود مسجدی داشتند .. که معمولا زمین ساخت مسجد را خیرین معتقد میدادند یعنی قسمتی از ملک خورا برای ساختن مسجد وقف میکردند تا مردم برای بجا آوردن فرایض دینی ومذهبی خود مسجدی در محل خود داشته باشند.. چند روز قبل از امدن ماه محرم زنان ودختران وحتی مردان برای آماده کردن مسجد برای بر گزاری این مراسم به مسجد برای آب وجاروکردن وشستن وسایل وفرشهای مسجد به مسجد رفته ودستجمعی همه کارها را بخوبی انجام داده وبیشتر این کارهارا با شور وعلاقه وعشق وبا نیت اینکه امام حسین به انها ثواب دهد واجر سلامتی بدن..
هییت امنای مسجد محل هم برای اینمراسم واعظی بزای روضه خوانی قرداد میبستند ودیگر خادمین خدمت ازجمله مرثیه خوان ونوحه خوان وقهوه چی همه از اهالی بخصوص جوانان بودند که درراه عشق به ایمه صادقانه وجانانه خدمت میکردند
نگارنده زلیخا صبا

دستان تالشی زلیخا صبا ماسال تالش

این شعرواوایی تالشی برگرفته ازیک داستان اززمانهای قدیم وبا جابجایی بعضی کلمات البته در گذشته ازشاندرمن تا هشتپر به تالشدولاب لقب گرفته بود 
واما دختری به اسم ملکه که ازدواج میکند با مردی از تبار شاندرمن ودستان خوانها این اوای دلنشین را دران دوره برایش میخواندند گوش به گوش وزمان به زمان تا بهما رسید
البته من نیز این داستان را از بزرگترها شنیدم شاید برایتان جالب باشد 
کیله لی کیله لی نومر ملکه
اَسبه داونه مَکر دسمال بَلکه
سیاه چادر بیگه بشه ننه که 
شنگه یارم نوباهارم
سرو قدش خانمه یارم
دِ بالون تع وا بده بِ
موهه بندون تاو بده بِ
تالشدولا مَشهِ دوا دَلَکه
سَری دسمال پِنه بِشهِ دَه دَه کَ 
شنگه یارم نو باهارم
سرو قدر خانمه یارم 
دِ بالون تع وا بده بِ
موهه بندون تاو بده بِ
برگردان
دختر جان دختر حان که نامت ملکه است
اسب سواری نکن دسمال سرت افتاده 
چادر سیاه سرت کن برو خانه مادرت 
یار قشنگمن نوبهار من 
دستانت را تاب بده بیا
گیسوانت را تاب بده بیا
نرو به تالشدولاب انچا جنگ ودعواست
اسب سواری نکن دسمال سرت افتاده 
روی سرت دسما ل بگذار وبرگرد خانه پدرت
یار قشنگمن نوبهار من 
دستانت را تاب بده بیا
گیسوانت را تاب بده بیا
گرداوری ونوشتن متن از زلیخا صبا
عکس از نت

آن مسافر زلیخا صبا ماسال تالش

آن مسافر..که نگاهش به افق .به گذرگاه عبور.. تابیابد نشانی زهمزاد .خودش
دیر زمانیست.همره چلچله ها بار سفربست وبرفت بدیاری دیگر
بدیاری بدور از همه غوغا وهیاهوی زمین... جای هر قهر غضب . لبخند است
مهربانی توی باغ دل هم میکارند .هم چیز رنگ صفا آسمانش آبی ..خورشیدش گرم وملایم 
پراز آرامش ... اینچنین جایی هست؟

دنگیه حلوا زلیخا صبا ماسال تالش

حلواسازه شوی پیله برا را
حلوا گوله آدَین حلوا سازی را
دَنگو .دَنگو. دَنگو . دَنگه صدایا
چِ حالی نی ایستا خاصه خِدایا
شعر از زلیخا صبا عکس از عباس میره جنی
برگردان شعر در شب که حلوا (.همان شیرینی عید)
دنگیه حلوا در ماسال وشاندرمن وتالش
که میخواستند درست کنند گوله حلوارا برای برادر بزرگ که دربالای دنگ مینشست میدادندکه به بقیه بدهدتا درست کنند
صدای دنگو دونگ همه جا میپیچید
چه حالی بود وداشتیم خدای قشنگ
در ماسال و شاندرمن وتالش سالهای قبل که شیرینی خانگی ودرست کردن حلوا در ایام جشن نوروز بیشتر مرسوم بود کسی از بیرون وبازا ر برای جشنها ومراسمات شادمانی شیرینی بخصوص ایام عید تهیه نمیکردند بلکه خود به درست کردن شیرین نوروزی وجشنها می پرداختند. که این شیرینی حلوا نام داشت وانواع ان حلوای ضیابری ودنگیه حلوا و یا تبکه تونی ..برای درست کردن حلوای دنگی ویا دنگیه حلوا :
در ابتدابرای این کار یک ماه مانده به عید بانوان تالشی برنج ها را الک کرده وخرده های برنج که به میان دانه وبه تالشی(خبیس)معروف است جدا کرده وخوب پاک میکردند..وبرای آرد کردن به کارخانه یا آسیاب می فرستادند ،
وبعداز تهیه آرد باز بانوان هر خانواده یکی دوهفته مانده به عید هرچند من : چون در تالش وماسالوشاندرمن مقیاس اندازه گیری به من بوده وهست ارد را که برای تهیه حلوا در نظر گرفته بودند در تابه یا تاوه سفالی تفت داده وشکر ودوشاب مات کرده ویا عسل را آماده کرده وکره را اماده وداغ کرده وبرای درست کردن حلوا در شبی که مراسم حلوا سازی بود اماده میکردند وحتی گزنه را که قبلن برا ی تزیین گوشه حلوا دنگی خشک کرده بودن در روغن تفت داده واماده . می گذاشتند.
در شب حلوا سازی جوانان محل وفامیل در خانه حلواساز جمع می شدند وبا شور ونشاط فراوان دور دنگ (وسیله چوبی به اندازه درازای 3 تا 4 متر وبه پهنای 30 تا 40 سانتی متر وبا لبه ای نازک و ته پهن وبه بلندی 20 تا 25 سانتی متر ) می نشستند ویکی در بالای دنگ می نشست که سر دسته بود که گوله های خمیر که چند بانو در حال خمیر درست کردن آرد تفت داده شده با شکر مات شده وکره ویا دوشاب وعسل گوله میکردند وبه سر دسته میدادند وسر دسته گوله ها را بین حلواسازها پخش میکرد وبعد حلوا سازها با کوپون که به وسیله ان گوله خمیر را رو دنگ پهن کرده وحلو را باریتم خاصی می ساختندودر گوشه قاچ حلوا رابا گزنه سرخ شده بک گل کوچک هم درست کرده وبا کوپون رویش می کوبیدندوبعد با چاقو که یک نفر مسئولش بود حلوا به صورت سه گوش می بریدند وبه این ترتیب تا صبح به حلوا سازی مشغول می شدند
متن از زلیخا صبا عکس از عباس میره جنی

ضرب المثل تالشی زلیخا صبا ماسالی تالش

مثل تالشی زلیخا صبا
داولت بَ سر بیمه 
یعنی خوشوقت شدم واقبال خوب به من روی اورده 
این را کسی وقتی بر زبان می راند که یک خوشی وشادی نصیبش شده باشد