کوکوتی تی

فرهنگ وادب تالش

کوکوتی تی

فرهنگ وادب تالش

کره روئن زلیخاصبا ماسالی تالش

کره روئن

کره روئن::کره محلی
برای بدست آوردن کره محلی بعد از جمع آوری ماست حالا هر چند قابلمه که اندازه یک نره یا نرخه شد در ان ریخته با مقداری اب سرد مخلو ط میکنند ودهانه نره (کوزه بزرگسفالی)را با یک پوست فراوری شده محکم میبندند ودر کنار این دهانه نره که ماست را در ان میریزند یعنی در کنار گردن نره باز یک سوراخ به اندازه دهانه بطری هست که با چوب پنبه یا یک تکه پارچه لوله شده میگیرندواین سوراخ برای این است که هرچند دقیقه به چند دقیقه با یک چوب ترکه مانند داخل نره را بر رسی کرده تا ببینند که ماست به کره تبدیل شده یا نه وهم اینکه گرمای داخل نره با اضافه کردن یک لیوان اب خارج شود در ابتدا نره ی ماست را روی یک دسته کلش که رویش یک تشکچه میگذارند وبه این زیر گذار نره وَزَن می گویندونره را به صورت الاکلنگ در رویش بالا وپایین می برند واگر هوا سرد نباشد تا یک ساعت واگر سرد باشد بیشتر از یک ساعت طول می کشد تا کره از ماست جدا شده وروی دوغ خوشمزه قرار گیردودراین موقع دهانه نره را باز کرده ومحتویات داخلش را در قابلمه بزرگ که به ان قَزون می گویند خالی می کنند وگوله های کره را با دست جمع کرده ودر کاسه می ریزند وباز با دست در کاسه فشار داده تا خوب ابش گرفته شود و اما بعداز چند بار استفاده از نره باید داخلش رابا اب گرم و خَج که به آن کول می گویند واز خانواد ه گیاه شمشاد است ولی خَج خاردار است که شمشاد خار ندارد وشمشماد می شورند تا بو نگیرد وتمیز شود
با سپاس زلیخا صبا

نشاستن کاشت زلیخا صبا ماسالی تالش

نشاستن ...کاشت.،،
درگذشته یعنی زمانیکه مزارع برنج کاری مکانیزه شود وکاشت وبرداشت با ماشین آلات پیش رفته صورت گیرد.
زنان ومردان زحمتکش کشاورز تمام مدت فصل بهار وتابستا ن در گیر کار کشاورزی و مراقب ومواظب مزارع کشت خود از هرلحاظی بودند تا اینکه محصولی پربار داشته باشند...
در زمانیکه نشا درحال رشد بود وتا آماده شود برای کاشت ،مردان زحمتکش هم زمین کشاورزی را که به زبا ن تالشی ،بجارگفته میشودوبرای سهولت کار واینکه بیش از اندازه برای کار گر وکننده کار خسته کننده نباشد وابیاری بسهولت انجام گیرد به خانه خانه ویا بجارکیله تبدیل و تقسیم میکردندکه کماکان هنوز در بیشتر جاهاکه روش مدرن پیاده نشده به این صورت هست .
تا نشا به حد رشد میرسید ابتدا زمین را اشکیل یعنی شخم میزدند که معمولا این شخم زدن قبل از عیدوتقریبا خشک انجام میگرفت ودرموقع کاشت یا نشاستن ابتدا کاول کاری که شخم دوباره وبعد پیش کاول میزدند یعنی به زمین آب می بستند وبا گاونر ویا اسب که این وسایل آماده سازی خاک را برای نشا کاری در گذشته کاربرد 
داشتبکار میرفت ،و بعد تخته ویسا که زمین وخاک مسطح کرد وزنان پرتلاش با سینی های ،توم،،که همان نشا ست به کار نشاستن و کاشت مشغول می شدند و دست جمعی به خواند ن دستوهای زیبا که نیرو میداد به انان میخواندند،،،،
گوشی گوشوار پادشا نقرهیه گوشوار پادشا ...امه ورده تازه گشه شمه بایه تمشا
شنگه شنگه یارم خلی قشنگه،،یارم منده نیه چمع دیل تنگه،،،
باهاراومه باهار بجار کاره...ایره و برورژن هردع بکاره
ایره لی هنتیه اشتالو تیته ...بروزن هنتیه گلاوه شیشه
نوشتار از زلیخا صبا

لور اشپزی زلیخا صبا ماسالی تالش

لور

لور لور یکی از فراورده های بسیار خوشمزه  لبنی است که توسط رمه داران ودر حقیقت از شیر گوسفند درست می شود وطمع ومزه ای همانند سر شیر را دارا ست که در موقع مصرف در رویش شکر ویا مخلوط عسل ولور برای صبحانهاستفاده می کنند 
برای درست کردن لور بعداز اینکه در شیر زیاد نجوشیده مایه پنیر زد ند وپنیر درست شد از آب باقیمانده یعنی آب پنیر شیر اضافه کرده ومی جوشانن تا لور به دست آید 
متن از زلیخا صبا

غریبانه شعر فارسی زلیخا صبا ماسالی تالش

غریبانه

غریبانه
چه بی خبرزیاران هم خانه ماندهایم 
دور ازهم و دور زجانانه مانده ایم
یک روزگاری خوش و شاد بوده ایم

حالا چه شد .؟که غریبانه مانده ایم
آیند بخواب من آن یاران با وفا
در دور شمع چه پرسوخته پروانه مانده ایم 
روزی همه به سرای دیگر شویم
دیدار به قیامت که بیگانه مانده ایم 
تا هستیم ندانیم این مهم 
گویی که تا ابد سرخوش ومستانه مانده ایم
خوش آنزمان که بودیم هم دوست وباوفا
کبرو غرور جدا دور زکاشانه مانده ایم
خواهیم رفت زیاد هم وخاطرات هم
آخر زیاد به نامیکه افسانه مانده ایم 
آخر صبا که چه میشود ترا .
بشکن تو مهر سکوت که درمانده مانده ایم 
شعر زلیخا صبا

خاکه جیکره نون نان زیر خاکستر زلیخا صبا ماسالی تالش

خاکه جیکره نون

خاکه جیکَره نون :نان زیر خاکستر
این نان سنتی بسیار خوشمزه را ییلاقی های قدیم برای عصرانه درست میکردند شاید در نظر بخاطر نامش جالب نیاید ولی این نان خاصیت درمانی داشت بخصوص برای بچه ها چون از دل درد ومسمومیت های کوچک غذایی بخاطر پختن این نان در زیر خاکستر جلوگیری میکرد..
طرز تهیه وپخت این نان
آرد گندم را به اندازه ای که دوتا عدد نان بزرگ ازش در بیاد با اب و نصف قاشق نمک بصورت خمیر در می آوردندوگوله کرده و در سینی خمیر را پهن کرده وصاف میکردند البته نان های ییلاقی هیچ کدام به اندازه نان های تنوری نازک وخمیرش را شل نمی گرفتند . دراین موقع که آتش دان یا (کیله کا چاله را که در آن اتش فراوان درست کرده بودند ودارای خاکستر داغ بود ه اتش را کناری زده وخمیر درست کرده بصورت نان را در زیر خاکستر گذاشته ورویش را خاکستر داغ میریختندوبعداز چند لحظه نان را از زیر خاکستر در اورده روبروی آتش به انبرک تکیه می دادند تا بیشتر مغز پخت شده ورویش برشته تر گرددوبعد با عسل وکره ویا روی کره شکر میریختند وعصرانه لذیذ را نوش جان می کردند
نگارنده زلیخا صبا