کوکوتی تی

فرهنگ وادب تالش

کوکوتی تی

فرهنگ وادب تالش

بنه دسمال زلیخا صبا ماسال تالش

بنه دسما ل وسره دسمال و پس آوند تالشی ماسال
این بنه دسمال وسره دسما ل وپس آوند پوشش هایی بود که در زمان مادران مادرماسال که هنوز لباس تالشی شی وشوار لباس کلی بانوان تالش در ماسال بود کار برد داشت1- بنه دسمال که یک روسری چهارقد یک متری بود وعموما رنگ قرمز وزرشگی که در زیر روسری سفید رنگ می بستند به این ترتیب که بنه دسمال را از وسط بصورت سه گوش تا زده
ودر وسط پیشانی قرار داده ودوگوشه ی بنه دسمال را بصورت ضربدردر پشت گردن یعنی پس سربه روی هم می اوردندوگوشه ی که بطرف راست سر اورده بطور مرتب وچیندار بطرف سمت چپ آورده وگوشه سمت چپ را بطرف راست اورده و هردوگوشه دسمال را از زیر هم ردکرده ودر پشت گردن یعنی پس سر گره میزدند 
سره دسمال که معمولن سفیدرنگ وحریر ویا ابریشم بود یک متر وبیست سانت وبزرگ بود در روی بنه دسمال می بستند یعنی پرن ویرن کرده این گونه که یک گوشه این دسمال دو لا شده در جلو می انداختن ویک گوشه را بر روی گوشه ی اولی به پشت می بردند ویک ابهت وزیبایی و وجاهت خاصی به بانوان تالش می داد
پس اوند یا دسمال راحت منزلی بود که بیشتر بانوان در خانه وبه هنگام کار کردن مورد استفاده قرا رمیدادند ومعمولن سه گوش بود ه واین پس آوند را وقتی بر روی سر گذاشته و دوگوشه ان را از پشت گردن روی هم اورده در روی سر به هم گره می زدند

نگارنده متن زلیخا صبا

مجمه وشتن زلیخا صبا ماسال تالش

مجمه وشتن
:.مجمه وشتن. رقصی است درماسال قدیم وتالش درشب حنا بندان که در خانواده عروس مرسوم بود برگزار میشد .وباین ترتیب که مقداری وسایل از قبیل 
حنا، شیرینی،ودیگر چیزهای لازم عروس را در دوسینی مسی که همان مجمه بود میگذاشتند.ورویش را با دو پارچه رنگی یا سفید گلدوزی شده میپوشاندند
ویک مجمه را خواهر عروس ویک مجمه را خواهر داماد روی سر میگذاشتندودر وسط مجلس روبروی عروس وداماد میرقصیدندو فامیلهای عروس وداماددر دو سینی شاباش میگذاشتند که باین دو خواهر میرسیدودر آخر دو سینی را
دونفر از فامیلها میگرفتند وسه بار به سر عروس وداماد نزدیک می کردندوبه زمین می گذاشتندوکار حنا بندان شروع میشدباین ترتیب که دو اسکناس در دست عروس وداماد میگذاشتند ودران مقداری حنا میگذاشتند وبقیه حنا رادور میگرداندندودخترهای دم بخت مقداری برمیداشتندبا خواندن دستان .بندون بندونه شنار.. حینا بندونه شنار 
کینه ننه را موایه ..کینه مهمونه شنار
کترا وشتن 
وقتی عروس وهمراهان وارد حیاط داماد میشدند مادر داماد با دو کفگیر چوبی یا نوع دیگر مثلن الومینیومی در جلوی عروس در حالیکه به شدت ان دوکفگیر را به هم می کوبید ومیزدند ورقص کترا می کرد تا ان دو کفگیر بشکندمن اینطور شنیدم که با این عمل واجرای این رسم در حقیقت زبان عروس به احترام نسبت به فامیل داماد بخصوص مادرشوهر کوتاه میشود وزبان درازی نمی کند البته احترام متقابل در همه دوران قابل قبول است شاید این منظوررا بیشتر میرساند که در مقابل هم بدیها وبی احترامی ها شکسته شود وشما دوستان این را قبول کنید که صد در صد منظور این بوده ونیت همین 
قنده کله وشتن 
دوتکه قند بزرگ مادر داماد در جلوی عروس بهم مسابید ورقص میکرد تا عروس برای همه شیرین باشد وعزیز 
زلیخا صبا

اجازه نشتن عروس زلیخا صبا ماسال تالش

(آوردن عروس)بخش سوم
وقتی عروس وارد حیاط داماد میشد .ابتدا مادر داماد حلوایی را که از آرد برنج و شکرویادوشاب به اسم حلوا گوله که به شکل یک توپ گرد بود از توی ایوان به دوطرف عروس پرت میکردبه این نیت که قدم عروس شیرین کامی را همراه آورده باشد.وجوانانی هم که این حلواها را میگرفتند به این نیت که این شیرین کام شدن نوبت بعدی قسمت انها شود..بعداز پیاده شدن عروس از اسب دویا یک چراغ روشن وهم اینه وقران به عنوان سنبل نور وروشنایی وضامن خوشبختی که از خانه پدربه همراه عروس آورده میشد بعداز داد ن انعام ودست خوش به آورندگان به داخل خانه میبردندودرضمن در قدیم رسم بود وهنوزهم اگر عروسی در خانه بر گزار شود یک تکه از وسایل منزل پدر عروس از طرف فامیلهای داماد از خانه پدر عروس مخفیانه بر داشته میشد به نیت اینکه در خانه داماد هم به اندازه خانه پدری برکت ومال داشته باشد.
سپس مادر داماد با دوکفگیر چوبی در جلوی عروس رقص میکرد وانقد ر ان دوکفگیر را بهم میکوبید تا بشکند وبا نیت اینکه عروس ومادر شوهر نسبت بهم زبانی تلخ نداشته باشندوباشکستن این دو کفگیر همه ان حسهای بد از بین بود.
ورقص دیگری که باز مرسوم بود وهنوزهم اجرا میشود قنده کله وشتن (رقص قند)بود وهست مادر داماد ویاخواهر داماددو تکه قند بزرگ را بهم میسابید در جلوی عروس رقص میکردند وبه نیت شیرین بودن عروس خانم.
بعداز بجا آوردن این مراسمات دست عروس خانم گرفته وارام بطرف خانه می آوردند
ودر جلودر ابتدا دست راست عروس خانم را عسل می مالیده وبه جهار چوب در می مالیدند
ودوباره دست عروس خانم را در عسل میکردند وهمه افراد خانواده یک انگشت از آن عسل را به نیت اینکه عروس خانم برایشان شیرین باشد میخوردند.
در موقع ورود عروس خانم به داخل خانه کمر عروس با یک چهار قد می بستند وبعد عروس خانم وارد خانه میشدودر داخل خانه برادر دامادویاگر برادر نداشت خواهر داماد باید برای باز کردن کمر عروس یک انعام یارونمایی میداد وبعد کمرش را باز میکرد.
وباز برادر داماد یک کلاه را بر امیداشت وهفت بار از سر خود به سر عروس میزد ومیگفت 
هف زوعه وای کینه (هفت پسر یک دختر)

عروسی های تالشی در ماسال قسمت هشتم 
اجازه ی نشستن عروس (بخش چهارم)بعداز از اینکه مراسم کلاه زدن به سر عروس توسط برادر داماد وگفتن هفت بار هفت پسر ویک دختر ( ونیت کردن.... این کلمات در گذشته به این دلیل نبود که خانواده های تالشی زبان دختر دوست نداشتند بلکه در گذشته اگر تعدادبیشتر مرد در خانواده می بود به قدرت کاری ومالی خانواده افزوده میشد.چون کارهای سخت کشاورزی ودامپروری بیشتر نیاز مند به داشتن مردان قوی بودودر این میان هم اگر زنان مدبر وکار آمدهم در بین این خانواده ها پرورش می یافت چه بسیار نیکو وپسندیده می بود.در ضمن در چنین خانواده ای اگر دختر ی بزرگ میشد بسیار خوب تربیت شده وازدواج با چنین دختری در چنین خانواده ای بسیار به نفع خانواده شوهر می بودوبرای همین دختران خانواده هایی را می پسندیند که در ان خانواد مردان موفقی در کاروزندگی بودندومیگفتند ننه دی یس کینه را دَفَرس یعنی مادر را ببین واز دخترش بپرس ویک اعتقاد دیگر نیز در گذشته دربین مردمان ان زمانها وجود داشت که می گفتند اشتع بده چی مردومی مده عیبه واشتع چاکه چی مردومی مده خیفه یعنی چیز بدت وناجورت را به دیگران نده عیبه زشته وچیز خوبت را به دیگران نده حیف هست واین بود که دختران خوب را از اقوام نمی گذاشتند بیرون بروند....)وبعداز مراسم کلاه دوباره برادر یا اگر برادر نبود یکی دیگریک چهار قدیراکه را در موقع ورود به خانه به کمر عروس میبستند به اسم کمر دَوند بادادن رونما از کمر عروس باز میکردوبعداز بجااوردن این مراسم . بزرگ خانواد ه پدر داماد وارد خانه میشد وبرای نشستن عروس حتما باید چیز ی مالی یا گاوی ویا ملکی لفظی به عروس میداد ولفظی دادن مال به عروس در گذشته از سند نیز بالا تر بود..عروس می نشست ودر این میان اقوام دامادکه پسر بچه کوچک ویا چند ماهه داشتند به بغل عروس می نشاندندوعروس به هرکدام از بچه ها یک جفت جورات دست بافت خودش را به عنوان کَشه نش (بغل نشستن) میدادودر این موقع افراد فامیل به عروس رونما میدادند..
زلیخا.صبا

بافتن جوراب با پنج میل زلیخا صبا ماسال تالش

بافتن جوراب با پنج میل
جوراب یکی ازهنرهای دستی بسیار زیبا ی زنان سرزمین تالش با پنج میل کوچک بافتنی می بافندونقش هایی در ان بکار می برندواین
نقش هاییکه اسم هایش برگرفته ازطبیعت زیبا واشیای دور اطرا ف خود نا م گذاری شده وایده گرفته اند

طرز بافتن جوراب پشمی یا کاموایی تالشی با پنج میل.
برای بافتن جوراب تالشی ماسالی با میل های کوچک که تقریبابه بلندی سی سانت میباشد وپنج عدداست ابتدا دومیل را در دست چپ گرفته وبا دست راست نخ را دولا کرده وبه دور میل حلقه کرده وچهار تا دانه سر میگیریم وبعد دومیل را به حالت ضربدربه روی هم می آوریم وبا میل سوم شروع به بافتن میکنیم ودر همان رج اول که شروع بافت نوک جوراب از پنجه پا است در دوطرف میل یعنی هردومیل یکی اضافه میکنیم وداخل میل سوم میکنیم وبه همین صورت از کناره هر رج یکی اضافه میکنیم وچهار میلش میکنیم وبا میل پنجم می بافیم تا پنجه که حدود ده تا پانزده سانت است در اطراف کناری میل دوتا دوتا اضافه میکنیم تاپنجه تمام شود بعد تا تا پاشنه پا چیزی اضافه نکرده وعلامت پاشنه را که حدود ده تا پانزده عدد را نخ کرد ودررویش دوبار پانزده عددراسر گرفته می بافیم تا به اندازه ساق پا وقتی دهانه جوراب را در ساق کورکردیم دانه های پاشنه جوراب را داخل میل کرد میبافیم منتها این دفعه از دوطرف کم میکنیم تا به یک عدد برسد وسپس کورش میکنیم وجوراب ما آماده پوشیدن 
نگارنده زلیخا صبا 

حنا بندان زلیخا صبا ماسال تالش

حنا بندان 
در زمانهای گذشته در ماسال وسرزمین تالشی زبان رسم بر این بود درشب حنا بندان که روز فردایش که عروس خانم بایدبه سلامتی وبا دعای خیر پدر ومادرراهی خانه داماد شود..
در این شب در دوخانواده ولوله ای بود پر از شادی وشور ونشاط ورقص وپایکوبی .
در این شب فامیل ها ودوستان دوخانواده عروس ودامادبه خانه عروس رفته واماده برای اجرای مراسم زیبای حنا بندان میشدند .. در خانه دامادبعد از صرف شام اماده میشدند وبه خانه عروس می رفتند ..به همراه ساز ونقاره ودست افشان وپایکوبان..
در شب حنا بندان خواهر داماد وخواهر عروس با پوشیدن لباس زیبای تالشی وگذاشتن وسایل حنا بندان در دومجمه یا دوسینی که شامل حنا ی اماده شده وشیرینی ودیگر لوازم مرسوم در ان زمان هادر حالیکه دو تا چهار قدویا روسری زیبا دور دوزی شده بر روی این مجمه ها می کشیدند وارد مجلس شده ودور میزدند ومی رقصیدند وخواننده همراه مجلس را با اوای تالشی شروع به خواندن کرده وشور وحال مجلس وجشن دوچندان افزود.ه میشد
بندون بندونه شنار .. حینا بندون شنار 
کینه ننه را موایه .. کینه مهمونه شنا ر 2
سازه ژن ساز مَژن ننه برمع .. کینه مهمونه شنار
وبعد از دور زدن وانداختن پول در دومجمه توسط حاضرین دو خواهر مجمه ها را سه بار به زمین نزدیک کرده و به نزدیک سرداماد وعروس میبردند وبرای انها نیت خوشبختی می کردند..
وبعد دوتن ازخانم های خوشبخت وبا سلیقه جلو امده ودر دست عروس وداماد در حالیکه دستان انها را در روی سر همدیگر قرار میدادند در یک اسکناس مقداری حنا گذاشته وبعد پول را تا میکردند ودر سینی می گذاشتند وبقیه حنارا هم دور می گرداندند وتا دختران دم بخت هر کدام مقداری از آن را به نیت وآرزوی خوشبخت شدن بردارند وبعد همه شروع به رقص وشادی می کردند
نگارنده زلیخا صبا